Graet e vez ekotoxik eus an efedoù fall war an endro a zeu eus ar produioù pistrius. Gant ar steuñv « Ecophyto » ez eus bet lakaet e plas un doare da vuzuliañ ar saotradur hag ar c’hementad a bestisidoù a zo en dour. Setu penaos eo bet labouret gant Vicent Berionni, skiantour war ar fizik ha krouer an embregerezh Akwari Coop, evit dielfennañ sifroù Bro-Frañs. Muzuliet eo bet ar c’hementad eus 161 pestisid e 7.100 lec’h disheñvel e-tre 2011 ha 2021. 463 a oa war bemp departamant Breizh.
« Pa weler ar sifroù e seblant stabil a-walc’h an traoù. Met pa vez sellet a dostoc’h, e c’haller gwelet e vez pestisidoù nevez oc’h erlec’hiañ ar re gozh », eme Vincent Berrioni. Goulennet eo bet dezhañ labourat resisoc’h war Breizh evit Splann !. Abalamour d’al lezennoù a cheñch e vez kavet muioc’h pe nebeutoc’h a bestisid-mañ-pestisid. Da skouer, an Isoproturon, danvez pistrius da lazhañ ar geot, a zo bet tennet eus ar marc’had gall e 2016. An Nicosulfuron e 2022. Hag an Epoxiconazole, un danvez da lazhañ tokoù-touseg, anavezet mat evit bezañ dañjerus evit ar yec’hed, zo bet difennet e 2019. Kementad an tri festisid-se a zo digresket da vat e stêrioù Breizh.
Met, e memes koulz, kresket eo kementad un danvez all, ar Métolachlore. Ha padal eo bet divizet gant ar Stad paouez da werzhañ ar pestisid-mañ nevez zo. « Evit bezañ sur ne cheñcho ket netra, emañ al labourvaoù o klask erlec’hiañ anezhañ gant an Diméthénamide-P pe ar Pendiméthaline », eme c’hoazh Vincent Berionni.
Ne vez ket kavet ar memes kementadoù a saotradur en dour e pep lec’h e Breizh. E lec’hioù zo eo bet kresket ar c’hementad a bestisidoù eus 10 da 20 % war 10 vloaz (eus Beg Bloskon betek an Trev). Hag e lec’hioù all eo bet digresket muioc’h evit 20 % (eus an Trev betek ar Renk). Mat da c’houzout : ne vez ket dre ret ar sterioù lec’h ma kresk ar muiañ ar saotradur e-touez al lec’hioù saotret ar muiañ.
Meur a dra zo da vezañ kemeret e kont, evel an amzer. Pa vez glav e red ar pestisidoù gant an dour betek ar stêrioù. Pa vez kalz a c’hlav e c’hall ivez kreskiñ ar c’hementad a louzeier « fall » er parkeier. Ha neuze e vez implijet muioc’h a zanvez da lazhañ anezho. Hervez ar pezh a vez hadet er maezioù ne vez ket implijet memes pestisidoù. Evit Vincent Verionni, « muioc’h-mui a dachennoù labour-douar a zo bio. N’eo ket kalz c’hoazh met gall a reomp gwelet un diforc’h dija a-fed saotradur en dour ». Arabat disoñjal e teu 77 % eus dour ar c’hog e Breizh eus hon stêrioù.