Moc’h ha moc’holied : dilennidi, labourerien-douar ha skrivagnerien, piv eo lobi ar moc’h e Breizh ?

05/06/2024
Ines Leraud, Kristen Falc'hon
Moullit an enklask Moullit an enklask temps de lecture 9 mn lenn
E Breizh e vez savet ar muiañ a voc’h e-keñver ar pezh a vez produet en holl e Bro C’hall. Ul leadership a fell d’ur c’hengevredad saverien, politikourien ha skoazellerien dic’hortoz a-wechoù, derc’hel kousto pe gousto.

Dre bevar stlenngrafik savet asambles gant La Revue dessinée e tiskouezomp al liammoù a vez kenetrezo ‘benn difenn o interestoù. Ur gartennouriezh nevez-flamm, daoust dezhi bezañ diglok, eus aozadur ul lobby gouest da gaout ar pezh en deus c’hoant digant ar gouarnamant.

Ur gwaz a-bouez er filierenn

Ur gwaz a-bouez er filierenn. La Revue dessinée ha « Splann ! »

En enklask bet embannet gant Splann ! e miz Gouere 2022 diwar-benn astenn an atant sevel moc’h Avel vor e Landunvez (Bro-Leon) e oa bet lakaet war-wel pouez e verour war ar filierenn a-bezh. Perc’henn eo Philippe Bizien war unan eus brasañ atantoù sevel moc’h ar Frañs, pa werzh tro 26 000 pemoc’h ar bloaz, met meur a garg all zo gantañ. Rener eo war veur a embregerez a-bouez en agro-bouederezh : prezidant eo an embregerezh Evel’Up (an eil evit ar sevel moc’h er Frañs) met ivez e penn meur a lobi sevel moc’h hag ar metanaat e Breizh.

E-touez metoù al lobioù n’eo deuet a-benn den ebet da virout ouzh kresk Avel Vor : nag ar rekourioù gwirel douget gant kevredigezhioù an endro, bet gounezet ganto e 2019 hag en engalv e 2021, na kondaonidigezh embregerezh Philippe Bizien war ziazez «denlazh diratozh» e 2022, na zoken ma vefe bet digoret un enklask o tamall Avel Vor evit bezañ bet « lakaet en arvar buhez unan bennak » gant pol an endro e lez-varn Brest e 2023.

Rencontre entre Gabriel Attal, Premier ministre, et Philippe Bizien, président d'Inaporc, lors du salon de l'agriculture 2024.

E 2023 e oa bet roet dezhañ ur garg vroadel ouzhpenn : deuet e oa da vezañ prezidant rann saverien moc’h Kevread al Labour-douar (bet gwechall Coop ar Frañs), ar sindikad galloudus-tre a zifenne gwirioù hag interestoù kevreadoù Frañs diouzh ar galloudoù publik er Frañs hag en ensavadurioù europat. Evel-se e voe gantañ pemp karg – ha neuze pemp gopr – hag e c’helle tizhout aes a-walc’h dileuridi ar Stad.

E miz Genver 2024 e oa aet un dileuriadur savet diwar ar c’hannaded « Renaissance » Didier ar Gac hag Antoine Armand da weladenniñ atant Philippe Bizien da geñver ur « gefridi fiziet enno gant Marc Fesneau evit gwriziennañ don ar sevel moc’h er Frañs » hervez komzoù Didier ar Gac.

Ur souten kadarnaet gant ar c’hannad Antoine Armand war ar rouedad X, kuit da blediñ gant an tabutoù stag ouzh atant Landunvez. «  Diskred zo warno. Droukkomz a reer diwar o fenn, heskinet e vzont gwechoù zo. Met boueta a reont ar Frañs a-bezh, evel amañ e Penn-ar-Bed, hag engouestlet int evit an treuzkemm ekologel, ha reiñ a reont e stumm d’an dremmwel. »

Treuzkaserien galloudus ar vro

Treuzkaserien galloudus ar vro. La Revue dessinée ha « Splann ! »

En tu all d’al liammoù familh a veze betek 2014 etre merour Avel Vor ha maer Landunvez (e dad ! ) – a veze sinet gantañ an aotreoù kreskiñ an atant sevel moc’h – e gwirionez ez eo bed ar sevel moc’h a-bezh a vez o kas e jeu e politikerezh lec’hel bro Landunvez.

Pa seller pizh ouzh an aozlun (organigramme) e weler pegen anat eo al liammoù etre dilennidi ar vro hag Evel’Up, ar gevelouri sevel moc’h renet gant Philippe Bizien. Ur pemzek kilometr bennak eus Landunvez emañ Lokournan-Leon, ouzh he fenn Gilles Mounier (eus an tu dehou) abaoe 2014, hag a oa kargad e Evel’Up betek 2021. Dilezet eo bet e bost gantañ p’en deus tapet e blas a bez-prezidant e Kuzul Departamant Penn-ar-Bed, e-karg eus diorren padus hag an tiriadoù. E wreg eo e kaver e-karg eus ar c’hehentiñ e-barzh Evel’Up hiriv an deiz c’hoazh. Met n’eo ket abaoe dec’h e kaver liammoù etre Evel’Up ha ti-kêr Lokournan, pa veze kavet Bernard Foricher, bet maer a-raok Gilles Mounier, a oa ivez gopret gant ar c’hevread sevel moc’h (anavezet dindan an anv Pigalys da neuze).

Estreget Gilles Mounier zo tremenet eus renerezh Evel’Up d’ur vicher er politikerezh. En hanternoz da Landunvez e kaver kumun Kernouez, meret gant Christophe Bèle, bet e-pad 20 vloaz rener ar c’hevread sevel moc’h Pigalys, deuet da vezañ Aveltis, a-raok dont da… Evel’Up. Evel-se en em gav kichen-ha-kichen an daou zen bet skoazellerien filierenn ar sevel moc’h e Penn-ar-Bed, gant o sez e bodad lec’hel an dour hag e sindikad dourioù Goueled Leon. Tapet zo bet ganto postoù strategel evit merañ an dour e bro an Hirwazh, d’ur mare m’eo ken pouezus ar sevel moc’h evit plediñ gant kalite ha kementad an dour mat da evañ a rank bezañ kaset da bep annezad en tiriad.

Ul levezon broadel

Ul levezon broadel. La Revue dessinée ha « Splann ! »

Chom didrouz e oar ober lobi ar sevel moc’h, met aozet-kaer eo kulskoude. E-touez e zileuridi e kaver ar c’hannad Les Républicains (LR) eus tolead Lambaol-Loudieg (22), kuzulier rannvro ha bez-prezidant ar Vodadeg Vroadel betek 2022, Marc ar Fur. Dre m’en doa lakaet da dremen arondisamantoù evit aesaat ar evel moc’h askoridik e oa bet lesanvet «kannad ar moc’h». Tagañ a ra ar c’hevredigezhioù a ra rebechoù ouzh ar sevel moc’h askoridik en ur ginnig e 2022 da skouer un enkemmad (amandamant) lesanvet « enep-L214 » a gas da « dennañ an digresk war an tailhoù evit ar roadoù graet d’ar c’hevredigezhioù m’eo bet tamallet d’o izili bezañ en em silet e-barzh tachennoù labour-douar prevez ».

Sikouret eo bet en e stourm ouzh «an normoù dreistmuzul » gant Jacques Crolais, a oa bet e skoazeller kannadel, ha rener Unvaniezh ar c’henstrolloù produerien kig e Breizh (UGPVB) betek miz Ebrel 2024, ur post en deus dilezet evit mont evit kemer penn… Evel’Up.

Ur c’hannad all en deus bet lakaet bec’h evit reiñ e skoazell da filierenn ar sevel moc’h : Didier ar Gac, kannad Renaissance e Brest war ar maez, lec’h m’emañ kumun Landunvez just a-walc’h.

Didier ar Gac zo ivez unan eus atizerien pennañ ar rann archerien anvet « Demeter » bet savet diwar c’houlenn ar C’hBSLB (FNSEA), gant ar pal « anavezout ha kas d’al lez-varn ar re zo bet o tagañ, oc’h en em silañ en atantoù ». Ton bras a oa bet pa oa bet loc’het e miz Kerzu 2019 e Lokournan-Leon, ur gumun meret gant Gilles Mounier (sellit war skeudenn an aozlun, e-touez an dreuzkaserien galloudus lec’hel a gaver nepell eus atant sevel moc’h Philippe Bizien.

D’ar mare-se ha betek 2023 e oa Christiane Lambert, saverez moc’h er Maine-ha-Liger, prezidantez Ar C’hBSLD (FNSEA), ha prezidantez Poellgor Aozadurioù micherel Labour-douar an Unvaniezh Europa (Copa) – ar brasañ sindikad labour-douar en Europa. D’ar 14 a viz Meurzh 2024 eo bet roet da Christiane Lambert medalenn a ofiserez al Legion a enor dindan paeroniezh Erik Orsenna (a gaver e skeudenn aozlun « Ar familh vras ») ha Julien Denormandie, bet ministr al labour-douar. Tost eo an daou zen-se diouzh al lobi Labourerien-douar a Vreizh, ha kensinet ganto al levr «Boueta hep drastañ ».

Mouezhioù hag a blant

Mouezhioù hag a blant. La Revue dessinée ha « Splann ! »

« Mont a raio er gevred em savlec’h tretañ dour, gant ar pemp reaktor e troio buan da deil, hag e vo strewet e relegoù war barkeier edeier korn-bro Pariz. » Setu pezh a lâras Henri Billon, goude ma voe bet distrujet buhez peskerezh gwazh-dour Logeginer-Plouziri e 2011, diwar-benn rener kevredigezh ar peskerezh en doa bet goulennet un digoll digantañ : « Komzoù bet distaget un tamm re vuan. Setu pezh a c’hoarvez pa vezer tomm e wad ! »

Eus Plouvorn da Blonevez-Porze en ur dremen dre Lambaol, Pouldreuzig, Logeginer… Ur plas eus an dibab en doa lobierien ar sevel moc’h e-barzh meur a ensavadur lec’hel ha broadel, eus Traoñienn ar Sent da Akademiezh Frañs.

E miz Gouere 2022 eo bet staliet eo delwenn Sant Aleksis e Traoñienn ar Sent, ul lec’h bet savet gant emsaverien e 2009 war gumun Karnoed, en Aodoù-an-Arvor, evit bezañ un doare «Enez Pask e Breizh». Gant Kef Labour-douar Penn-ar-Bed, SICA Kastell-Paol – kentañ kenstroll legumajerien ha liorzhourien – hag ar Brittany Ferries eo bet lakaat sevel an delwenn greunvaen 4,25 metrad a uhelder, evit dougen bri da Alexis Gourvennec, a reer outañ tad labour-douar Breizh a-vremañ.

Unan eus brasañ saverien moc’h Frañs e oa, gant un atant a 2.000 gwiz ha 48 implijad e 1984. Bet eo prezidant Kef rannvroel al Labour-douar etre 1979 ha 1998, ha treuzkas a rae ur mod dreist-frankizel ha produadour al labour-douar, gant e zoareoù stourm feuls.

Mouezhioù hag a blant. La Revue dessinée ha « Splann ! »

En tu all eus an enor e greunvaen e kaver skeudennoù tud bev-mat hiriv an deiz, tud a zalc’h da doullañ an erv. Aozet mat eo filierenn ar sevel moc’h evit levezoniñ meno an dud, ha dilouzañ skeudenn labour-douar Breizh hag ar saotradurioù. Labourerien-douar Breizh, ul lobi bet savet e 2019 da geñver marv ur marc’h e-touez ar glandour (bezhin glas), a gas en-dro ar c’hefridi degemer er skolioù e atantoù e rouedad, ha skignañ a ra ouzhpenn ur gelaouenn evit ar vugale Le P’tit Agri (Al labourer-douar yaouank), evit ar vugale etre 7 hag 11 vloaz.

Danielle Even, prezidantez al lobi betek 2022, saverez moc’h en Aodoù-an-Arvor, zo bet kaset war leurenn ar mediaoù gant an hini a oa bet kuzulier ar brezidanted Mitterand ha Macron, an akademiad ha penn embregerezh Erik Orsenna, p’en doa bet pedet e « amezegez » e 2013, pa oant war leurenn abadenn Michel Drucker « Vivement Dimanche ».

« A-drugarez d’ar moc’h e teuio Breizh da vout ar C’hatar nevez ! », emezañ neuze. Gwelet eo bet meur a wech abaoe o reiñ he skoazell d‘ al lobi, evel da geñver lid roidigezh al Legion a enor da André Sergent, saver moc’h ha prezidant kambr labour-douar Penn-ar-Bed, pe da Christiane Lambert, bet prezidantez an FNSEA, ha prezidantez hiriv an deiz ar C’hopa-Cogeca.

Titouroù da gas deomp ?

Kasit ur postel da splann [@] riseup.net evit gouzout penaos kas dokumantoù en un doare suraet.

Darempred →