Saotret zo bet div stêr e-pad an hañv e Penn-ar-Bed
Faustine Sternberg - 08/30/2023![](https://splann.org/wp-content/uploads/2023/08/191022-Splann-Usine-Sodiaal-Nutribabig-ex-Synutra-Carhaix-vue-dartistes-Credits-Idec-Agro-Factory-min-scaled-1-600x338.jpeg)
Da heul ar sevel listri eo erruet embregerezhioù industriel e-leizh d’en em staliañ e Sant-Nazer. Seizh outo a brodui pe stok danvezioù dañjerus evit an…
Talvoudus-meurbet eo kleuzioù ha girzhier gwalarn Frañs e-tal reuz direizhder an hin ha diskar ar vev-liesseurted. Padal e kouezh ar c’houst merañ war zivskoaz al…
Pell mat eo Cooperl hiriv an deiz diouzh ar strolladig 25 saver moc’h en deus savet anezhi. Deuet eo da vezañ ur gompagnunezh etrevroadel.
C’hoant zo staliañ mil labourer-douar ar bloaz a-benn 2028 e Breizh. Hiziv n’eus nemet 500 a zeu a-benn d’en em staliañ e-keit ma weler tiez-feurm…
Postet eo bet arc’hant evit ma teufe da vezañ bev en-dro stêrioù an Iêr ha Pontplenkoad, e Penn-ar-Bed. Hag ez ae mat a-walc’h an traoù. Betek m’az oant bet saotret ar miz-mañ gant soud. Marv eo pep tra bremañ : lakaet da goll ar vevliesseurted hag an arc’hant publik.
Saotret zo bet div stêr gant soud e-pad an hañv e Penn-ar-Bed. Implijet e vez an danvez kimiek-se gant an agro-industriezh da naetaat ar beolioù. Daou «wallzarvoud», unan gant uzin-laezh Karaez, Nutri Babig, hag an eil gant un uzin boued-skornet eus bro Montroulez, Primel Gastronomie. Ur gwallreuz ekologel bras eo ar saotradurioù-se evit ar pesked hag ar vevliesseurted. N’o deus ket respontet an embregerezhioù d’hon c’houlennoù. Douget zo bet klemm dirak lez-varn Brest hag un enklask zo kaset da-benn er mare-mañ.
E Karaez eo bet diskarget 18 m3 soud e purlec’h ar gêr. Grevus-kenañ eo-se rak ez a en-dro ar purlec’h a-drugarez da vakterioù a naeta ar fankoù. Ar pezh a dalvez eo bet lakaet fankoù louz er stêr Iêr, o deus lazhet kement tra a oa bev war meur a gilometrad. «Gwelet hon eus eo bet saotret ar stêr war 3,5 km», eme Patrick Clerin, bezprezidant kevread pesketa Penn-ar-Bed. Hervezañ eo bet adkavet loustoni e penn kentañ ar stêr Aon zoken gant troaskell ar prefeti.
E-kostez Montroulez eo bet saotrer stêr Pontplenkoad gant 1 m3 soud rik, hervez ur sacher-evezh. «Klaskit lakaat ur biz e-barzh soud, gwelet a reoc’h petra a vo!», Patrick Clérin eme gant fulor. Marv eo kantadoù a besked war ouzhpenn 2 km. «Marv eo buhez ar stêr : al loened bihan a vag ar pesked zo marv ha bloavezioù e kemero a-raok ma teufent en-dro.» Difennet eo bet pesketa ha kouronkañ e bae an Dibenn e-pad daou zevezh. Un takad Natura 2.000 eo al lec’h.
Nerzh a oa bet lakaet gant ar galloudoù publik hag ar c’hevredigezhioù evit gwellaat stad ekologel an div stêr-se. Labourioù a oa bet graet gant Poc’hêr Kumuniezh evit ma c’hallfe tremen al loened er stêr Iêr, e-kichen milin Karaez Bihan. Meur a atalier a oa bet aozet ivez gant an AAPPMA evit naetaat ar stêr hag ar pezh a zo tro-dro.
Memes tra war-zu Montroulez. Dipitet eo ar besketourien hag an dilennidi : postet e oa bet 1,7 milion a euroioù er stêr Pontplenkoad evit «adsevel kalite ekologel al lec’h», eme Guy Pennec, bezprezidant e karg eus an dour e Montroulez Kumuniezh. Dielfennadurioù a oa bet graet e 2016 hag a ziskoueze e oa fall stad an dour abalamour d’ar minoù staen a oa bet etre 1963 ha 1973.
Goude bezañ bet graet un nebeut a labour evit gwellaat an traoù e vez gwelet ez a war gresk buan an niver a besked. «Poan a ra gwelet penaos ez a da goll ul labour ken bras», a lâr c’hoazh Guy Pennec.
Koulskoude, ne vo ket douget klemm gant Montroulez Kumuniezh. «N’eo ket bet graet a-ratozh kaer, hag an embregerezh a zo doujus a-walc’h, dre-vras eus an dour. Gallout a ra ur gwallzarvoud c’hoarvezout.» Kavout a ra gwelloc’h ar bezprezidant mont en darempred war-eeun gant Primel Gastronomie evit kavout un emglev.
Gant ar besketourien ne vo ket leusket an afer da vont ken aes all: goulenn a reont e vefe anavezet faot an embregerezhioù. Evel m’az eo bet graet gant saotradur ar Peñze : kondamnet eo bet ar perc’henn da baeañ 200.000 € gant lez-varn Brest.
Setu ar sammad a arc’hant publik a zo bet plantet er stêr Pontplenkoad evit adsevel kalite ekologel al lec’h.
«A-drugarez d’al labour e oa bet great e kroge da advevañ ar stêr. Dismantret arc’hant an dud.»
Resevit bep miz danvezioù nevez flamm dre vail ha bezit kelaouet eus hon enklaskoù nevez, e brezhoneg. Digoust eo !
En ur lakaat ma anv evit lizher-kelaouiñ Splann ! e asant din e vo implijet ar roadennoù personel am eus pourchaset (chomlec'h postel) da-ge