Bloaz zo e oa bet kondaonet ar Stad gant lez-varn velestradurel Roazhon. Rediet e oa da lakaat e plas dindan pevar miz muzulioù nevez evit ma vefe nebeutoc’h a azot en eizh bae eus Breizh hag a vez saotret an aliesañ gant bezhin glas. Ha setu respont ar Stad o tont a benn ar fin dindan stumm ur seizhvet steuñv rannvroel evit an nitratoù (PAR7) votet e miz Mae tremenet. Ouzhpenn c’hwec’h miz dale, dre ma oa dav krouiñ ur steuñv broadel a-enep d’an nitratoù da gentañ-penn, setu an displegadenn degaset gant ar Stad avat. Ar seizhvet steuñv-se o vezañ diazezet war ar c’hemmoù goulennet gant ar justis pa oa bet barnet ar c’hwec’hvet hini bloaz ’zo… Ha setu daleet ar muzulioù eus un nebeud mizioù adarre.
E miz Meurzh 2024 e oa bet diskleriet gant prefed Breizh, Philippe Gustin, war an Télégramme, en defe c’hoant « mont d’ar pevarlamm ruz. Fellout a ra din lakaat e plas ur strategiezh nevez evit pezh a sell ouzh ar bezhin glas. Gwelet live an nitratoù o tigreskiñ : setu ar pal ». Padal, evit Dour ha stêrioù Breizh, n’eo ket kreñv a-walc’h tamm ebet ar muzulioù a zo e-barzh ar steuñv nevez-se. Ret eo lâr e oa ar gevredigezh unan eus ar re o doa savet klemm a-enep d’ar Stad warlene. Trec’h e oant bet, ha neuze emaint o vont da gas o evezhiadennoù d’ar prefed adarre. Ha ma ne vezont ket selaouet e vo kaset an afer dirak ar justis en-dro.
« Ne zigresk ket ar c’hementad a nitratoù e stêrioù Breizh abaoe 2014-2015, hag e lec’hioù zo e vez muzuliet ouzhpenn 50 mg/l », eme Estelle Le Guern, e karg eus an afer e Dour ha stêrioù Breizh (DSB). Hervezi n’eo ket kreñv a-walc’h ar muzulioù bet skrivet er steuñv nevez. « Re a azot a zo war an douaroù ha re a loened a vez desavet maez-douar », emezi.
« Ar galloud a zo gant ar prefed da lakaat e plas muzulioù kreñvoc’h da geñver ar c’hementadoù uhelañ a nitrat a c’hell chom en douar dalc’hmat da skouer, eme c’hoazh ar gevredigezh. N’eo ket resis tamm ebet ar steuñv ». Un diviz all ne blij ket d’ar gevredigezh tamm ebet : kempouez hollek an azot war un atant a zo bet digresket eus 50 da 20 unvez, met gant un aotre a geidenn war dri bloaz. Ha n’eo ket echu gant an traoù a-dreuz : bremañ e vo d’al labourerien-douar da ziskleriañ o steuñv teilañ hag o c’harned strujusaat. « An titouroù-se a vo diskleriet dre internet. Ar pezh a dalv e vo kontrolet pep tra a-bell, hep mont war an dachenn ken. An dra-se ne sikouro ket da cheñch an doare labour-douar », eme DSB. Gwashoc’h c’hoazh : ar fed ma ne vo kontrol ebet ken eus ar poulloù hañvouez. « War a seblant ne vije den ebet c’hoant gantañ ober al labour-se. Sañset e vo krouet ur metodologiezh nevez ar bloaz-mañ. Met n’eus bet lakaet deiziad ebet evit diviz ar prefed a rankfe dont da heul ».
Ret eo derc’hel soñj e vo dispignet 130 M€ a arc’hant publik evit gwellaat kalite an dour e Breizh etre 2022 ha 2027.
